Hỏi đáp với chuyên gia

Bác sĩ cho tôi hỏi, có thuốc điều trị đái tháo đường nào làm tăng nguy cơ bị ung thư hay không?

Gần đây có một số tin tức về thuốc điều trị đái tháo đường (ĐTĐ) có thể làm tăng nguy cơ ung thư, như nhóm thuốc thiazolidinediones (pioglitazone) làm tăng nguy cơ ung thư bàng quang, nhóm thuốc đồng vận thụ thể GLP-1 (hiện nay chưa có tại Việt Nam) tăng nguy cơ ung thư tụy, insulin ngoại sinh có thể làm tăng nguy cơ ung thư. Tuy nhiên, các thông tin này đều xuất phát từ các nghiên cứu quan sát, vì vậy, mối liên hệ nhân quả không có bằng chứng rõ ràng và/ hoặc rất thấp. Do đó, hiện nay, các Hiệp hội ĐTĐ trên thế giới không đưa ra kết luận cần ngưng sử dụng các thuốc này. Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy Metformin có liên quan với giảm nguy cơ xuất hiện một số ung thư. Tuy nhiên cũng như trên, đây chỉ là kết luận từ một số nghiên cứu quan sát, và cơ chế hiện nay còn đang được nghiên cứu. Riêng đối với thuốc Pioglitazone, cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) không rút thuốc này ra khỏi thị trường, các chuyên gia điều trị ĐTĐ tại Mỹ chỉ khuyến cáo dùng thuốc với liều thấp (15mg uống/ ngày), không sử dụng ở người ĐTĐ trong gia đình đã có người bị ung thư bàng quang. Tại Việt Nam, Bộ Y tế cũng không có thông báo ngưng lưu hành Pioglitazone.
Thân!

Chào bác sĩ, tôi bị đái tháo đường typ2 kèm theo cả bệnh tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu. Bác sĩ cho tôi hỏi, bên cạnh việc kiểm soát đường huyết, thì chỉ số huyết áp và mỡ máu tôi cần đạt được là bao nhiêu?

Chào bạn,
Điều trị đái tháo đường là điều trị tổng thể, bên cạnh việc kiểm soát tốt đường huyết, còn cần kiểm soát tốt cả các yếu tố nguy cơ thúc đẩy nhanh sự tiến triển của biến chứng như mỡ máu, huyết áp…
Mục tiêu cần đạt được đối với việc kiểm soát mỡ máu và huyết áp trong bệnh đái tháo đường như sau:
- Mỡ máu:
+ Cholesterol Tp ≤ 174 mg/dL (4,5 mmol/L)
+ LDL-c ≤ 97 mg/dL (2,5 mmol/L)
+ Triglycerid ≤ 133 mg/dL (1,5 mmol/L)
+ HDL-c ≥ 39 mg/dL (1mmol/L)
- Huyết áp: ≤ 130/80 mmHg. Riêng đối với bệnh nhân đã có biến chứng thận thì cần ≤ 125/75 mmHg.
Chúc bạn sức khỏe!

Tôi nghe nói tiểu đường là bệnh mãn tính, không thể chữa khỏi. Nhưng không hiểu sao lúc mang thai bé thứ nhất tôi bị tiểu đường, mà sau khi sinh xong thì tôi lại khỏi bệnh. Cho tôi hỏi sau này tôi có nguy cơ mắc lại bệnh tiểu đường nữa không?

Chào bạn,
Đái tháo đường trong lúc mang thai gọi là đái tháo đường thai kỳ. Đây là tình trạng rối loạn chuyển hóa đường huyết xuất hiện trong lúc mang thai, bệnh có thể tự khỏi sau khi sinh. Tuy nhiên, theo thống kê cho thấy có đến 50% thai phụ sau đó sẽ phát triển thành bệnh tiểu đường typ 2; hoặc trong những lần mang thai sau sẽ dễ bị tiểu đường trở lại, càng về sau sự rối loạn càng nặng hơn. Đái tháo đường thai kỳ dễ đưa đến những biến chứng huyết áp cao, đa ối, tỷ lệ mổ lấy thai cao. Về phía bé, thường gây con to > 4kg khiến sinh sinh khó, nhiều sang chấn.
Vì vậy, bạn nên kiểm tra sức khỏe định kì 6 tháng/ 1 lần, thường xuyên vận động, luyện tập thể dục 30 phút/ ngày, không nên ăn quá nhiều tinh bột, chất béo, chất đường để giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường.
Chúc bạn sức khỏe!

Tôi nghe nói ăn thực phẩm nhiều chất xơ giúp giảm cholesterol máu và ổn định đường huyết, rất tốt cho những người mắc bệnh tiểu đường, như vậy có đúng không?

Chào bạn,
Ăn thực phẩm nhiều chất xơ rất tốt cho sức khỏe đặc biệt là đối với những bệnh nhân bị tiểu đường. Có hai loại chất xơ là chất xơ không hòa tan (có nhiều trong các loại rau xanh, quả, măng...) và chất xơ hòa tan (có nhiều trong vỏ cám của hạt gạo, hạt đại mạch, ngô, hạt lạc, các loại đậu, cùi trắng của quả bưởi, cam, vỏ táo, vỏ nho...).
Đối với việc giảm cholesterol máu, khi chất xơ không hòa tan hút nước chúng sẽ giữ luôn một phần muối mật, nên kích thích cơ thể tăng cường sản xuất muối mật để bù vào lượng thiếu hụt, vì thế mà tăng sử dụng cholesterol. Lượng cholesterol tích lũy sẽ giảm đi kéo theo lượng cholesterol trong máu cũng giảm. Còn các chất xơ hòa tan tác động lên quá trình chuyển hóa lipid nên giảm nguy cơ xơ vữa động mạch. Các chuyên gia khuyên rằng những người bị tăng cholesterol máu nên tăng lượng chất xơ trong khẩu phần hằng ngày.
Đối với việc ổn định đường huyết, chất xơ có tác dụng làm hạn chế tăng đường huyết sau khi ăn, nhất là các chất xơ hòa tan do có khả năng tăng tính nhạy cảm của insulin. Đồng thời, nó tham gia chuyển hóa triglycerid nên giúp kiểm soát nồng độ đường trong máu một cách hiệu quả. Đường sẽ được giải phóng từ từ vào máu, từ đó duy trì được nồng độ đường máu một cách ổn định.
Thân!

Con trai tôi năm nay 18 tuổi, bị tiểu đường typ1. Gần đây trên cánh tay, lưng và mông của cháu xuất hiện những nốt vàng kích thước bằng hạt đậu. Cho tôi hỏi, hiện tượng này có phải là do bệnh tiểu đường gây ra không?

Chào chị,
U vàng phát ban là một trong những vấn đề về da mà bệnh nhân tiểu đường có thể gặp phải. Đây là một tình trạng da xuất hiện những nốt có màu vàng, kích thước bằng hạt đậu, thường xuất hiện ở tay, chân, và mông của nam giới trẻ mắc bệnh tiểu đường typ1, kiểm soát đường huyết kém, nồng độ cholesterol và triglycerid máu cao. Khi lượng đường huyết và triglycerid máu ở mức kiểm soát, các nốt vàng sẽ biến mất.
Chúc chị và cháu sức khỏe!

Tôi mắc bệnh tiểu đường và bị khô âm đạo khi giao hợp. Cho tôi hỏi có phải tiểu đường là nguyên nhân gây ra tình trạng này và làm giảm ham muốn tình dục không? Có cách nào để cải thiện tình hình không?

Chào bạn!
Đúng vậy, bệnh tiểu đường làm tổn thương các mạch máu trong cơ thể, bao gồm cả mạch máu tới nuôi dưỡng các cơ quan sinh dục, vì thế có thể làm giảm khả năng tiết dịch nhờn âm đạo, giảm ham muốn và đáp ứng tình dục.
Cách tốt nhất bạn có thể làm để cải thiện chức năng tình dục là kiểm soát tốt bệnh tiểu đường bằng cách quản lý tốt nồng độ đường huyết. Bạn cũng có thể sử dụng các dạng kem bôi trơn để hạn chế tình trạng khô âm đạo và dành nhiều thời gian hơn cho “khúc dạo đầu”.
Bên cạnh đó hãy nói chuyện với bạn tình về những lo lắng cũng như những mong muốn của bạn. Mặc dù tiểu đường thực sự có thể gây ra một số vấn đề về khả năng tình dục song nó không thể cản trở bạn có một đời sống tình dục lành mạnh và trọn vẹn.
Chúc bạn sức khỏe!

Tôi nghe một số người quảng cáo thuốc chữa khỏi hẳn bệnh tiểu đường, mà theo tôi biết hình như bệnh này chưa có thuốc chữa khỏi hẳn, xin cho biết giùm sự thật như thế nào?

Chào bạn!
Tiểu đường là một bệnh mãn tính và không thể chữa khỏi. Cho tới nay không có loại thuốc nào có thể chữa khỏi hẳn bệnh tiểu đường. Mục tiêu điều trị chính trong bệnh tiểu đường là kiểm soát tốt đường huyết (thông qua chế độ ăn uống, luyện tập và dùng thuốc) và kiểm soát tốt biến chứng (bằng cách kiểm soát tốt đường huyết; kiểm soát tốt các bệnh cơ hội như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu… phát hiện sớm và điều trị tích cực khi biến chứng xảy ra). Vì vậy khi lựa chọn sử dụng, bạn nên lưu ý đến những sản phẩm đáp ứng được cả 2 mục tiêu điều trị này.
Chúc bạn sức khỏe!

Bệnh nhân đái tháo đường phải kiêng khem rất kĩ lưỡng, nhưng tôi đang mang thai, nếu ăn uống thiếu chất sẽ ảnh hưởng đến thai nhi, tôi phải làm sao?

Chào bạn!
Bạn đang mang thai nên vẫn giữ chế độ ăn như các phụ nữ đang mang thai khác nhưng cần chú ý thêm các điểm như sau:
- Chia nhỏ bữa ăn trong ngày (5-6 bữa/ngày).
- Sử dụng các loại sữa chuyên biệt cho bệnh nhân đái tháo đường thay cho những sữa bà bầu khác.
- Ăn nhiều rau xanh.
- Sử dụng gạo sát rối, bánh mỳ đen, giảm ăn thịt, tăng ăn cá, sử dụng dầu thực vật thay cho mỡ động vật, bơ; nên dùng vừng lạc.
- Có thể sử dụng đường isomalt thay cho đường kính hoặc các sản phẩm chế biến có đường này (bánh bông lan, bột dinh dưỡng, bánh quy...) trong các bữa ăn phụ.
- Nên uống viên đa vi chất dinh dưỡng chuyên dùng cho bà bầu đầy đủ.
Với chế độ ăn như trên, vẫn đảm bảo cả bạn và thai nhi khỏe mạnh.
Chúc bạn sức khỏe!